Nisâ Sûresi’nin “Müminlerden özür sahibi olmaksızın kâidûn (oturanlar) ile Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihad edenler müsâvî olamazlar. Allah, mallarıyla ve canlarıyla mücâhid olanları, oturanlar üzerine derece itibariyle fazîletli kıldı. Gerçi Allah ikisine de hüsnâyı (cenneti) vaad buyurmuştur. Bununla beraber Allah, mücahidler için oturanlara nazaran pek büyük bir ecir ihsan etmiştir.” meâlindeki 95. âyet-i kerîmesi şöyle tefsir edilmiştir:
Âyet-i kerîmedeki ‘kâidûn’ ve ‘mücâhidûn’ kelimeleri örfî manaları gereğince Allah yolunda muharebeye ait oldukları katîdir. Asıl mefhumlarında kuud (oturmak), tembelliğe işarettir. Mücâhede ise bütün gayretini göstererek ve zahmetler çekerek uğraşmak ve çalışmak demektir.
Örfî manada ise bu kıyas, umumî surette çalışanlarla çalışmayanların müsâvî olamayacaklarını ve herhangi bir hususta Allah yolunda hüsnü niyetle çalışanların oturanlardan daha fazîletli olduğunu bildirir. Ayrıca kötülük ve zarar için çalışanların bu mukayeseden hariç bulunduklarına da işaret etmektedir. Bu işarete nazaran Allah yolunda mal ve can ile mücâhede mefhumunun o kadar büyük şumûlü vardır ki harp meselesi bunun cüzlerinden biri demektir. Bundan dolayıdır ki Resûlullah (s.a.v.), harbden dönerlerken “Küçük cihaddan büyük cihada döndük” hadîs-i şerîfi ile nefsi terbiye ve tezkiye ile uğraşmanın cihâd-ı ekber olduğunu tebliğ buyurmuşlardır.
Hâsılı, Allâhü Teâlâ, çalışanlara çalışmayanların, Allah yolunda harb edenlere etmeyenlerin üstünde fazla bir derece verdi. Maamafih Allâhü Teâlâ, cenneti ikisine de vaad buyurdu. Cennet ikisine de vaad edildiği hâlde bile müsâvî değildirler. Bu böyle olunca cennet vaad edilmeyen ve cihattan geri kalmaları izinli olmayanların, mücâhidler ile müsâvî olamayacakları evleviyetle anlaşılır.
Allâhü Teâlâ, mücahidleri, pek büyük bir ecir ile oturanlara üstün kılmıştır. Mücâhidler, bu ecirde, bir mertebede değildir, bazısı oturanlardan bir derece fazla ise, diğer bazıları derecelerle fazladır. Bu ecirlerin içinde Allâh’ın büyük bir mağfiret ve rahmeti de vardır. Bu sayede geçmiş günahlar da bu ecir ve dereceleri azaltmayacaktır. Muhakkak Allâhü Teâlâ gafûrdur, rahîmdir. (Elmalılı Tefsiri, Fazilet Neş.)
/ FAZİLET TAKVİMİ 17 Nisan 2020, Cuma
